Đột quỵ là nguyên nhân hàng đầu của tàn tật và tử vong trên toàn thế giới, đây là tình huống cấp cứu y tế cần có chẩn đoán và điều trị kịp thời. Đột quỵ thường xảy ra khi não không đủ oxy, điều này làm cho các tế bào não chết, từ đó gây các vấn đề về trí nhớ, lời nói, cử động và tính mạng. Não thiếu oxy càng lâu thì tổn thương càng nhiều. Có 3 loại đột quỵ chính bao gồm cơn thiếu máu não thoáng qua, đột quỵ nhồi máu não và đột quỵ xuất huyết não. Trong đó có 2 loại đột quỵ gây nguy hiểm cho tính mạng người bệnh sẽ được giới thiệu trong bài viết dưới đây.
Mục lục bài viết
Các loại đột quỵ
Cơn thiếu máu cục bộ thoáng qua
Cơn thiếu máu cục bộ thoáng qua thường được gọi là TIA, xảy ra khi dòng máu đến não bị chặn tạm thời với các triệu chứng tương tự như một cơn đột quỵ, nhưng chỉ tạm thời và biến mất sau vài phút cho đến dưới 1 giờ. TIA thường do cục máu đông gây ra, đây như một dấu hiệu cảnh báo cho một cơn đột quỵ trong tương lai.
Theo thống kê gần đây cho thấy hơn 80% bệnh nhân có cơn thiếu máu cục bộ thoáng qua sẽ bị đột quỵ trong vòng khoảng 6 tháng. Vì vậy đây là tình trạng tiền đột quỵ hoặc đột quỵ nhẹ cần can thiệp y tế nhằm chẩn đoán và phòng ngừa đột quỵ khẩn cấp.
Đột quỵ nhồi máu não
Đột quỵ nhồi máu não hay đột quỵ do thiếu máu cục bộ là tình trạng các động mạch cung cấp máu cho não bị thu hẹp hoặc tắc nghẽn do cục máu đông khiến lưu lượng máu giảm nghiêm trọng. Tình trạng này cũng có thể gây ra bởi các mảnh mảng bám do xơ vữa động mạch vỡ ra và làm tắc nghẽn mạch máu.
Hai loại đột quỵ nhồi máu não phổ biến nhất là do huyết khối và tắc mạch. Đột quỵ do huyết khối xảy ra khi một cục máu động hình thành ở một trong những động mạch cung cấp máu cho não. Cục máu đông đi qua mạch máu và bị vón cục làm tắc nghẽn mạch máu não. Mặt khác, đột quỵ do tắc mạch là khi một cục máu đông hoặc các mảnh vụn khác hình thành ở một vùng khác của cơ thể và sau đó di chuyển đến não.
Theo các chuyên gia đột quỵ ở Việt Nam, hơn 80% số trường hợp bị đột quỵ là do nhồi máu não.
Đột quỵ xuất huyết não
Đột quỵ xuất huyết não là loại đột quỵ xảy ra khi một động mạch trong não bị vỡ hoặc rò rỉ máu. Máu từ động mạch đó tạo ra áp lực dư thừa trong hộp sọ và làm sưng não, làm hỏng các tế bào và mô não.
Có hai loại đột quỵ xuất huyết là trong não và dưới nhện. Đột quỵ xuất huyết trong não là phổ biến nhất xảy ra khi các mô xung quanh não chứa đầy máu sau khi động mạch bị vỡ. Đột quỵ xuất huyết dưới nhện ít gặp hơn, tình trạng này gây chảy máu ở giữa não và các mô bao phủ nơi bị xuất huyết. Đột quỵ xuất huyết não chiếm 20% số ca đột quỵ tại Việt Nam.
Các phương pháp điều trị đột quỵ
Khi bệnh nhân nghi ngờ bị đột quỵ cần được đưa tới phòng cấp cứu ngay lập tức, để chẩn đoán đột quỵ một cách chính xác, các bác sĩ sẽ tiến hành xét nghiệm, chụp CT, MRI, giúp bác sĩ tìm hiểu nguyên nhân đột quỵ do xuất huyết hay do tắc mạch não để có phương pháp điều trị cụ thể.
Hiện nay trên thế giới có các phương pháp điều trị đột quỵ chính như:
- Dùng thuốc TPA (Tissue Plasminogen Activator).
- Phẫu thuật.
- Can thiệp nội mạch.
Trong đó can thiệp nội mạch giúp tái thông động mạch bằng cách hút máu đông điều trị phình mạch bằng coil. Ngoài ra còn có các phương pháp điều trị như vật lý trị liệu phục hồi chức năng cũng giúp quá trình hồi phục sau đột quỵ tốt hơn.
Đột quỵ là một căn bệnh cấp tính, đột quỵ xảy ra khi xuất hiện hiện tượng vỡ mạch máu não hoặc tắc mạch khiến máu lên nuôi não bị ngưng trệ không tuần hoàn. Cho dù bệnh nhân bị bất cứ loại đột quỵ nào, nếu không được điều trị kịp thời các tế bào trong não sẽ nhanh chóng bị ngừng hoạt động. Điều này khiến cho người bệnh đối mặt với di chứng bị tàn tật thậm chí là tử vong.