Thận có một số chức năng trong cơ thể, công việc phổ biến của thận là sản xuất nước tiểu, bài tiết những chất độc hại trong cơ thể. Thận khỏe mạnh sẽ thực hiện tất cả những chức năng này. Nhưng khi thận của bạn yếu, chức năng thận giảm xuống dưới 10% đến 15%, thận không còn khả năng lọc máu và tạo nước tiểu. Điều này khiến chất độc tích tụ trong cơ thể cùng với chất lỏng dư thừa.
May mắn thay, chúng ta đang sống trong một thời kỳ mà có những phương pháp điều trị và thuốc có thể thay thế các chức năng của thận giúp duy trì cuộc sống. Có một liệu pháp giúp điều trị thay thế chức năng của thận là chạy thận nhân tạo.
Chạy thận nhân tạo là một liệu pháp lọc chất thải, loại bỏ chất lỏng thừa và cân bằng các chất điện giải (natri, kali, bicarbonat, clorua, canxi, magiê và phốt phát) thông qua máy chạy thận.
Chạy thận nhân tạo được thực hiện như thế nào?
Trong quá trình chạy thận nhân tạo, máu được lấy ra khỏi cơ thể và lọc qua một màng nhân tạo gọi là quả lọc máu hay còn gọi là thận nhân tạo, sau đó máu đã lọc được đưa trở lại cơ thể.
Người bình thường có khoảng 10 đến 12 lít máu; Trong quá trình lọc máu, mỗi lần chỉ có một pint (khoảng hai cốc) được đưa ra ngoài cơ thể. Để thực hiện chạy thận nhân tạo, cần có một lối vào được tạo ra để đưa máu từ cơ thể đến máy lọc máu và trở lại cơ thể.
Có ba đường vào cơ thể để chạy thận nhân tạo: lỗ rò động mạch (AV), ống ghép AV và ống thông tĩnh mạch trung tâm. Các lỗ rò AV là việc tiếp cận mạch phổ biến nhất; tuy nhiên, bạn và bác sĩ của bạn sẽ quyết định cách tiếp cận nào là tốt nhất cho bạn.
Khi bệnh nhân đến chạy thận nhân tạo, y tá hoặc kỹ thuật viên sẽ kiểm tra sức khỏe và cân nặng của bệnh nhân. Số cân tăng sẽ cho biết lượng chất lỏng dư thừa mà bệnh nhân phải loại bỏ trong quá trình điều trị. Sau đó bệnh nhân được kết nối với máy chạy thận.
Lưu ý
Bệnh nhân có đường tiếp cận mạch máu (lỗ rò AV hoặc mảnh ghép AV) sẽ được lấy hai kim tiêm vào tay; một kim lấy máu ra khỏi cơ thể, kim còn lại đưa máu trở lại. Bệnh nhân có ống thông tĩnh mạch trung tâm sẽ có hai ống từ đường vào của họ được nối với các ống máu dẫn đến máy lọc máu và trở lại cơ thể. Khi bệnh nhân được kết nối với máy, máy lọc máu sẽ được lập trình và sau đó bắt đầu điều trị.
Máu không bao giờ thực sự đi qua máy lọc máu. Máy lọc máu giống như một máy tính lớn và một máy bơm. Nó theo dõi lưu lượng máu, huyết áp, lượng chất lỏng được loại bỏ và các thông tin quan trọng khác. Nó trộn dịch thẩm tách, hoặc dung dịch thẩm tách, là bể chứa chất lỏng đi vào máy lọc máu. Chất lỏng này giúp kéo các chất độc ra khỏi máu và bỏ đi.
Máy lọc máu có một máy bơm máu để giữ cho máu lưu thông bằng cách tạo ra một động tác bơm lên các ống máu đưa máu từ cơ thể đến máy lọc máu và trở lại cơ thể. Máy lọc máu cũng có nhiều tính năng phát hiện an toàn. Nếu bạn đến trung tâm lọc máu, bạn có thể sẽ nghe thấy một số âm thanh cảnh báo do máy lọc máu tạo ra.
Chạy thận nhân tạo hoạt động như thế nào?
Máy lọc máu là chìa khóa của quá trình chạy thận nhân tạo. Máy lọc máu được gọi là thận nhân tạo vì nó lọc máu – một công việc mà thận từng làm.
Bộ lọc
Bộ lọc thẩm thấu là một ống nhựa rỗng dài khoảng 30cm và đường kính khoảng 7cm chứa nhiều bộ lọc nhỏ. (Dụng cụ lọc máu được làm với nhiều kích cỡ khác nhau để bác sĩ có thể sử dụng loại tốt nhất cho bệnh nhân của họ.)
Có hai phần trong bộ lọc máu; phần dịch lọc và phần máu. Hai phần được phân chia bởi một màng bán thấm để chúng không trộn lẫn vào nhau. Màng bán thấm có các lỗ cực nhỏ cho phép chỉ một số chất đi qua màng. Bởi vì nó là bán thấm, màng cho phép nước và chất thải đi qua, nhưng không cho phép các tế bào máu đi qua.
Dịch lọc
Dịch lọc, còn được gọi là dịch thẩm tách, dung dịch lọc máu là một dung dịch của nước tinh khiết, chất điện giải và muối, chẳng hạn như bicarbonate và natri. Mục đích của dịch lọc là để kéo các chất độc từ máu vào dịch lọc. Cách thức hoạt động của nó là thông qua một quá trình được gọi là khuếch tán. Trong máu của bệnh nhân chạy thận nhân tạo có nồng độ chất thải cao, trong khi dịch lọc có nồng độ chất thải thấp. Do sự chênh lệch về nồng độ, chất thải sẽ di chuyển qua màng bán thấm để tạo ra một lượng bằng nhau ở cả hai phía. Dung dịch thẩm tách sau đó được xả cùng với chất thải.
Các chất điện giải trong dung dịch lọc máu cũng được sử dụng để cân bằng điện giải trong máu của bệnh nhân. Chất lỏng thừa được loại bỏ thông qua một quá trình được gọi là lọc.
Chạy thận nhân tạo bao lâu một lần?
Máu cần phải chảy qua quả lọc trong vài giờ để làm sạch đầy đủ máu và loại bỏ chất lỏng dư thừa ra khỏi cơ thể. Chạy thận nhân tạo thông thường tại bệnh viện thường được thực hiện ba lần một tuần, mỗi lần khoảng bốn giờ. Bác sĩ sẽ chỉ định thời gian điều trị của bạn, thường là từ 3 đến 5 giờ, nhưng phổ biến nhất là 4 giờ. Bạn cần nói chuyện với bác sĩ của bạn về thời gian bạn nên chạy thận nhân tạo.
Lịch chạy thận nhân tạo khác bao gồm cả ngày lẫn đêm. Thông thường, những phương pháp điều trị này được thực hiện bởi những người chạy thận nhân tạo tại nhà.
Xem thêm:Chạy thận nhân tạo tại nhà cho bệnh nhân suy thận
Với phương pháp chạy thận nhân tạo về đêm, bệnh nhân phải lọc máu trong khoảng tám giờ qua đêm khi đang ngủ. Đây là một phương pháp điều trị kéo dài hơn, nhẹ nhàng hơn nên bệnh nhân cho biết họ ít gặp vấn đề với chuột rút hơn và cảm giác “sạch sẽ” hơn so với phương pháp chạy thận thông thường.
Chạy thận nhân tạo ngắn ngày được thực hiện năm hoặc sáu lần mỗi tuần trong khoảng hai đến ba giờ mỗi lần điều trị. Nếu bạn muốn chạy thận nhân tạo tại nhà hoặc vào ban đêm tại bệnh viện thì bạn có thể hỏi ý kiến bác sĩ. Bác sĩ sẽ chỉ định phương pháp phù hợp với bạn nhất.
Ưu điểm và nhược điểm của các loại chạy thận nhân tạo
Chạy thận nhân tạo là một phương pháp điều trị hiệu quả cho những người mắc bệnh thận giai đoạn cuối. Tuy nhiên, chỉ chạy thận nhân tạo sẽ không thể điều trị dứt điểm cho những người bị suy thận. Bệnh nhân cần phải tuân thủ chế độ ăn uống và hạn chế chất lỏng. Ngoài ra bệnh nhân có thể phải dùng thêm thuốc để thay thế chức năng khác của thận như: điều hòa huyết áp và kích thích sản xuất hồng cầu để ngăn ngừa thiếu máu.
Đối với những người chọn chạy thận nhân tạo tại trung tâm, họ sẽ được các chuyên gia thực hiện các phương pháp điều trị tại trung tâm lọc máu. Trong lúc này, họ có thể dành thời gian chạy thận để ngủ, đọc, viết, xem tivi, nghe nhạc hoặc thực hiện các hoạt động yên tĩnh khác.
Một số bất lợi là họ sẽ phải đến và đi chạy thận nhân tạo ba lần mỗi tuần, hơn nữa việc đi lại và sắp xếp chạy thận tại bệnh viện cần được hẹn trước.
Chế độ ăn kiêng cho bệnh nhân suy thận bao gồm hạn chế thực phẩm có chứa phốt pho , kali và natri và uống một lượng chất lỏng hạn chế.
Những người chọn thực hiện chạy thận nhân tạo tại nhà cho biết họ tận hưởng cảm giác kiểm soát được cuộc sống của mình. Thay vì đến trung tâm lọc máu vào một thời điểm nhất định, họ có thể chọn thời gian thực hiện chạy thận nhân tạo xung quanh lịch trình của mình.
Phương pháp thẩm phân khúc mạc
Có một loại thẩm phân khác được gọi là thẩm phân phúc mạc (PD). PD được thực hiện bằng cách lấp đầy phúc mạc trong ổ bụng bằng dịch lọc và sử dụng màng bụng làm màng bán thấm.
Bạn vẫn phải có chế độ ăn uống và hạn chế chất lỏng khi thẩm phân phúc mạc; tuy nhiên, những điều này thường không hạn chế như chạy thận nhân tạo vì liệu pháp này được thực hiện hàng ngày. Các phương pháp điều trị PD được thực hiện tại nhà và do đó không yêu cầu bạn phải đến trung tâm điều trị mỗi tuần. Lọc màng bụng cũng có lựa chọn điều trị vào ban đêm giúp bệnh nhân dễ dàng đi làm, đi học hoặc đi lại.
Tất cả các phương pháp điều trị lọc máu đều có những ưu điểm và nhược điểm riêng. Dựa trên lối sống và nhu cầu y tế của bạn, bạn và bác sĩ có thể thảo luận về các lựa chọn của bạn và quyết định cái nào phù hợp với bạn.
Yaocare Medic – Hương Dược Trị Liệu