Mặc dù hiện tại không có các loại thuốc chữa bệnh mất trí nhớ hoàn toàn nhưng một số phương pháp có thể giúp giảm triệu chứng, nâng cao chất lượng cuộc sống cho người cao tuổi mắc bệnh. Trong bài viết này, Yaocare Medic sẽ chia sẻ với các bạn một số loại thuốc đã được FDA chấp thuận cùng những lưu ý khi dùng thuốc.
Mục lục bài viết
Những loại thuốc chữa bệnh mất trí nhớ được FDA chấp thuận
FDA (Cục quản lý thực phẩm và Dược phẩm Hoa Kỳ) đã chấp thuận hai loại thuốc chữa bệnh mất trí cho bệnh nhân Alzheimer là nhóm thuốc giúp thay đổi quá trình tiến triển bệnh và nhóm tạm thời làm giảm triệu chứng của bệnh.
Khi bạn muốn sử dụng loại thuốc nào cho người cao tuổi, điều quan trọng nhất là bạn cần hỏi ý kiến bác sĩ để xác định mức độ phù hợp của thuốc đối với sức khỏe của họ. Bác sĩ cũng cần theo dõi bệnh nhân để đảm bảo rằng họ sử dụng thuốc đúng theo hướng dẫn của nhà sản xuất.
Thuốc chữa bệnh trí nhớ thuộc nhóm làm thay đổi tiến trình bệnh trong giai đoạn đầu
Những loại thuốc chữa bệnh trí nhớ trong nhóm này sẽ giúp tình trạng bệnh của người cao tuổi chậm tiến triển nhờ việc theo dõi quá trình sinh học cơ bản.
Các phương pháp tiếp cận nhắm đến mục tiêu Amyloid
Đây là phương pháp giúp chống lại sự hoạt động của các beta-amyloid (protein tích tụ thành mảng bám tại não) bằng cách bám vào và loại bỏ chúng. Mỗi loại thuốc khác nhau sẽ ức chế beta-amyloid ở giai đoạn hình thành mảng bám khác nhau và loại thuốc điều trị này rất có ý nghĩa với những bệnh nhân Alzheimer ở giai đoạn đầu, giúp họ kéo dài được thời gian tiến triển bệnh để có thể vẫn sống tự lập bình thường.
Các phương pháp điều trị này thay đổi tiến trình của bệnh theo cách có ý nghĩa đối với những người ở giai đoạn đầu, giúp họ có nhiều thời gian hơn để tham gia vào cuộc sống hàng ngày và sống tự lập.
Một số các biện pháp giúp thay đổi về nhận thức như: khơi gợi ký ức, định hướng. Còn các biện pháp chức năng có thể là: quản lý tài chính cá nhân, thực hiện công việc nhà.
Tuy nhiên, các phương pháp điều trị này cũng có những tác dụng phụ không mong muốn, thậm chí có thể gây ra phản ứng dị ứng nghiêm trọng như: đau đầu, té ngã…
Aria là một trong những tác dụng phụ khi người bệnh sử dụng phương pháp điều trị tiếp cận đến beta-amyloid nhưng nó lại khá nghiêm trọng mà không có biểu hiện rõ rệt. Nó khiến não có thể bị sưng tạm thời và tự khỏi nhưng cũng có thể chảy máu khiến bệnh nhân bị đau đầu, chóng mặt, buồn nôn, lú lẫn và có thể bị giảm thị lực.
Để có thể kiểm soát các tác dụng phụ của thuốc, người bệnh nên trao đổi với bác sĩ để có phác đồ điều trị thích hợp, đặc biệt là việc cân nhắc giữa lợi ích và rủi ro của các phương pháp.
Thuốc chữa bệnh mất trí nhớ Aducanumab (Aduhelm®)
Đây là thuốc tiêm truyền tĩnh mạch kháng thể kháng amyloid và được sử dụng cho bệnh nhân hàng tháng trong giai đoạn đầu hoặc những người được xác nhận có nồng độ beta-amyloid trong não cao. Người ta đã chứng minh được rằng việc loại bỏ beta-amyloid khỏi não sẽ hỗ trợ giảm tình trạng suy giảm nhận thức và chức năng đối với người bệnh Alzheimer giai đoạn đầu.
Liệu pháp Lecanemab (Leqembi®)
Đây là thuốc chữa bệnh mất trí nhớ được truyền tĩnh mạch hai tuần một lần để kháng lại amyloid cho bệnh nhân Alzheimer và nó cũng được sử dụng để giúp giảm triệu chứng suy giảm nhận thức và chức năng trong giai đoạn đầu.
Phương pháp Donanemab (Kisunla™)
Donanemab (Kisunla™) là liệu pháp thứ ba cũng giống như Aducanumab đã chứng minh được việc loại bỏ beta-amyloid khỏi não sẽ giúp cải thiện tình trạng suy giảm nhận thức và chức năng của bệnh nhân Alzheimer giai đoạn đầu. Tuy nhiên liệu không có thông tin gì về tính an toàn cũng như hiệu quả điều trị giữa các giai đoạn của bệnh của liệu pháp này.
Thuốc điều trị triệu chứng bệnh mất trí nhớ
Điều trị triệu chứng nhận thức (trí nhớ và suy nghĩ)
Khi bệnh Alzheimer tiến triển là lúc các tế bào não dần chết đi, không còn sự kết nối khiến người bệnh mất đi dần nhận thức và các triệu chứng trở nên nghiêm trọng hơn. Lúc này, nhóm thuốc chữa bệnh mất trí nhớ nhóm điều trị triệu chứng sẽ giúp ổn định các triệu chứng trong thời gian cho phép nhờ việc sử dụng một số hóa chất tác động vào việc truyền thông tin giữa các tế bào thần kinh của não.
Một số loại thuốc giúp ổn định triệu chứng liên quan đến nhận thức như:
- Thuốc ức chế cholinesterase
Đây là loại thuốc giúp ngăn ngừa sự phân hủy acetylcholine (chất dẫn truyền tin hóa học cho trí nhớ và học tập), từ đó giảm các triệu chứng suy giảm trí nhớ, khả năng tư duy, ngôn ngữ, phán đoán của người bệnh.
Một số hoạt chất được kê đơn chủ yếu là: Donepezil (Aricept®), Rivastigmine (Exelon®), Galantamine (Razadyne®).
Mặc dù thuốc có tác dụng khá tốt nhưng chúng vẫn gây ra tác dụng phụ không mong muốn như: buồn nôn, nôn, chán ăn và đi ngoài.
- Thuốc điều chỉnh glutamate
Glutamate là chất truyền dẫn thần kinh giúp não xử lý thông tin. Việc sử dụng các loại thuốc chữa bệnh mất trí nhớ nhằm điều chỉnh glutamate sẽ giúp cải thiện trí nhớ, khả năng chú ý, tính toán, sử dụng ngôn ngữ và thực hiện các công việc sinh hoạt hàng ngày.
Thuốc điều chỉnh glutamate được FDA chấp thuận cho bệnh nhân Alzheimer như: Memantine (Namenda®).
Thuốc điều trị các triệu chứng liên quan đến hành vi và tâm lý của bệnh nhân Alzheimer
Không chỉ bị ảnh hưởng đến nhận thức, người bệnh Alzheimer còn bị mất kiểm soát về hành vi và tâm thần. Một số biểu hiện phổ biến như: rối loạn giấc ngủ, kích động, dễ gây hấn, ảo tưởng và ảo giác.
Những triệu chứng không liên quan đến nhận thức này có thể giúp hạn chế triệu chứng cũng như kiểm soát hành vi của người bệnh. Tuy nhiên việc sử dụng thuốc cần có kế hoạch và theo dõi nghiêm ngặt.
- Một trong những loại thuốc mà FDA phê duyệt dành cho người mất trí nhớ để giải quyết vấn đề mất ngủ là thuốc kháng Orexin giúp ức chế hoạt động của orexin là chất dẫn truyền thần kinh tham gia chu kỳ ngủ – thức của chúng ta.
Thuốc kháng Orexin phổ biến là Suvorexant (Belsomra®) đã được FDA chấp thuận để điều trị chứng mất ngủ từ nhẹ đến trung bình cho bệnh nhân Alzheimer với các tác dụng phụ như: thiếu tỉnh táo với những hoạt động phối hợp (lái xe kém), trầm cảm, nghĩ nhiều về tự tử, mộng du, suy hô hấp…
Bài viết liên quan: Những điều cần biết khi chăm sóc bệnh nhân Alzheimer
- Thuốc chống loạn thần không điển hình
Đây là nhóm thuốc chống loạn thần tác động vào các hormone serotonin và dopamine trong não giúp chúng ta có cảm giác hạnh phúc, điều chỉnh đồng hồ sinh học, chu kỳ giấc ngủ hàng ngày. Tuy nhiên, thuốc lại có tác dụng phụ liên quan đến nguy cơ tử vong ở những người già mắc chứng loạn thần liên quan đến bệnh suy giảm trí nhớ.
Hiện nay chỉ có một loại thuốc chống loạn thần không điển hình được FDA chấp thuận để điều trị chứng kích động là Brexpiprazole (Rexulti®). Thuốc có các tác dụng phụ phổ biến như: tăng cân, buồn ngủ, chóng mặt, bồn chồn và kèm theo những triệu chứng của cảm lạnh. Ngoài ra loại thuốc này có thể khiến người bệnh gặp phải các triệu chứng nghiêm trọng như: tăng nguy cơ tử vong đối với bệnh nhân mất trí nên nó không được chấp thuận để dùng cho những người mất trí do Alzheimer mà không bị kích động.
Có rất nhiều thuốc chữa bệnh mất trí nhớ trên thị trường hiện nay nhưng không phải thuốc nào cũng được FDA chấp thuận và đặc biệt là chúng đều có tác dụng phụ khá nghiêm trọng. Chính vì thế, trước khi sử dụng nhóm thuốc này, người bệnh cần được bác sĩ chỉ định và cân nhắc lợi hại cũng như cần tuân thủ nghiêm ngặt quy định sử dụng thuốc.
Yaocare Medic – Hương Dược Trị Liệu