Tại Anh, bệnh tim mạch (CVD) là lý do nhập viện phổ biến thứ hai, chiếm 8,4% tổng số ca nhập viện, cụ thể với 188.000 người nhập viện vì nhồi máu cơ tim cấp tính (AMI) mỗi năm. Trong số những người đến khám với nhồi máu cơ tim có ST (STEMI) nhiều hơn đến 90% được điều trị bằng can thiệp mạch vành qua da ban đầu (PCI) trong vòng 90 phút sau khi đến bệnh viện.
Biện pháp phòng ngừa thứ cấp sau khi bệnh nhân nhồi máu cơ tim xuất hiện hết sức quan trọng. Điều này cần đến trình độ của các y tá chăm sóc bệnh nhân.
Yaocare Medic xin chia sẻ những điều cần lưu ý khi chăm sóc ban đầu cho bệnh nhân nhồi máu cơ tim trong bài viết dưới đây:
Nhồi máu cơ tim là gì
Nhồi máu cơ tim là một phần của hội chứng mạch vành cấp tính (ACS), bao gồm một bộ ba: đau thắt lồng ngực, thay đổi điện tâm đồ do thiếu máu cục bộ (oxy và chất dinh dưỡng lên tim bị chặn lại) kèm theo hoặc không tăng troponin.
Phục hồi tim sau nhồi máu cơ tim
Phục hồi chức năng tim cần được thực hiện bởi những người chăm sóc chính và chăm sóc phụ. Tất cả các bệnh nhân theo dõi nhồi máu cơ tim nên được nhóm phục hồi chức năng tim khám trước khi xuất viện và bắt đầu chương trình chăm sóc của họ trong vòng 10 ngày.
Phục hồi chức năng tim có những tác dụng rõ ràng:
Giảm 25% nguy cơ tử vong, ngăn ngừa nhập viện và cải thiện chất lượng cuộc sống. Tuy nhiên, bệnh nhân hấp thụ chỉ là 60% và gần 25% bệnh nhân sau đó sẽ bỏ thuốc. Nguyên nhân bao gồm: bệnh nhân ở cách xa bệnh viện, thiếu phương tiện đi lại, bãi đậu xe kém, thiếu sự động viên tham gia của gia đình.
Phục hồi chức năng tim có thể được cung cấp tại một trung tâm chuyên dụng hoặc tại nhà nhưng điều này phụ thuộc vào nguồn lực địa phương và kinh tế của gia đình bệnh nhân.
Phục hồi chức năng tim thường bao gồm: giáo dục về hoạt động thể chất, thay đổi chế độ ăn uống, giải quyết rối loạn chức năng tình dục, các vấn đề tâm lý và xã hội, cũng như các yếu tố nghề nghiệp.
Thay vì sử dụng 1 phác đồ phù hợp với tất cả các phương pháp tiếp cận, phục hồi chức năng nên được điều chỉnh để giải quyết các lĩnh vực cụ thể cần quan tâm, ví dụ như các triệu chứng mới hoặc đang diễn ra, huyền thoại ám chỉ và quan niệm sai lầm và khuyến khích tiếp tục lối sống bình thường nhưng lành mạnh hơn.
Tình dục
Hoạt động tình dục có thể được tiếp tục lại khi bệnh nhân cảm thấy thoải mái, thường là khoảng bốn tuần sau khi bị nhồi máu cơ tim và không có nguy cơ kích hoạt AMI khác cao hơn so với người chưa từng mắc bệnh.
Nếu có rối loạn cương dương (thường gặp ở nam giới mắc bệnh tim mạch), có thể sử dụng chất ức chế phosphodiesterase loại 5 như Viagra (sildenafil) cho nam giới 6 tháng sau khi AMI ổn định nhưng phải tránh kết hợp với nitrat hoặc nicorandil vì điều này có thể dẫn đến hạ huyết áp nghiêm trọng.
Hoạt động thể chất
Các hướng dẫn về việc tập thể dục không dành riêng cho AMI, khuyến nghị ít nhất 2,5 giờ một tuần hoạt động thể thao vừa phải như đi bộ, đạp xe, bơi lội hoặc chèo thuyền, mỗi lần kéo dài ≥ 10 phút và rèn luyện sức đề kháng ít nhất hai ngày một tuần có thể giúp giảm nguy cơ tử vong trong trung và dài hạn.
Rượu
Cũng không có khuyến cáo dành riêng cho bệnh nhân sau nhồi máu cơ tim.
Khuyến cáo chung đối với cả bệnh nhân nam và nữ bị bệnh tim mạch: không nên tiêu thụ quá 14 đơn vị mỗi tuần với tối đa 4 đơn vị vào một ngày bất kỳ. Bệnh nhân cũng nên có ít nhất 2 ngày không uống rượu mỗi tuần, tránh uống rượu quá độ và say xỉn. Ví dụ hơn 3 đơn vị có cồn trong 1-2 giờ.
Để tham khảo, một đơn vị cồn được tìm thấy trong khoảng nửa lít (236 ml) bia mạnh thông thường, rượu táo; hoặc một ly nhỏ (125 ml) rượu vang; hoặc một lượng rượu mạnh 25 ml. Uống nhiều rượu sẽ làm tăng nguy cơ nhồi máu cơ tim lên đến 24 giờ nhưng uống điều độ có thể mang lại những tác dụng có lợi về lâu dài.
Hút thuốc
Tất cả bệnh nhân sau AMI nên cai thuốc lá, vì những người cai thuốc thành công sẽ giảm nguy cơ mắc AMI trong tương lai so với những người không hút thuốc sau 3 năm. Các chương trình này cũng liên quan đến việc giảm 36% tỷ lệ tử vong. Tại thời điểm 1 tháng sau AMI, tỷ lệ cai thuốc lá là 55% nhưng ở tháng thứ 12, 23% người cai nghiện đã tái nghiện và 71% người hút thuốc dai dẳng tiếp tục hút. Vì vậy, điều quan trọng là phải tiếp tục hỗ trợ những bệnh nhân đó, đặc biệt nếu họ tái phát.
Chế độ ăn
Chế độ ăn của bệnh nhân nhồi máu cơ tim nên có nhiều ngũ cốc nguyên hạt, trái cây và rau quả (400-500g mỗi ngày), đậu và cá; ít thịt đỏ, đường tinh luyện, muối (<6g mỗi ngày) và chất béo bão hòa; thay thế bơ và pho mát bằng dầu thực vật như dầu ô liu hoặc dầu hạt cải hoặc các loại hạt và hạt (120-150g mỗi tuần). Tuân thủ chế độ ăn như vậy có thể sẽ giảm tỷ lệ tử vong trong thời gian dài.
Kiểm soát cân nặng
Thừa cân hoặc béo phì là một yếu tố nguy cơ của bệnh tim mạch, không phụ thuộc vào tăng huyết áp hoặc tăng cholesterol máu, do đó bệnh nhân sau nhồi máu cơ tim nên được hỗ trợ giảm cân.
Ngoài ra, chứng ngưng thở khi ngủ do tắc nghẽn có liên quan đến sự gia tăng tỷ lệ tử vong và bệnh tật do bệnh tim mạch, và do đó các triệu chứng như vậy nên được chú ý và kiểm soát như ngáy to, thường xuyên thức giấc, đau đầu, cảm thấy không sảng khoái sau khi ngủ và buồn ngủ vào ban ngày.
Sử dụng thuốc theo chỉ dẫn
Khi ra viện, thông thường bệnh nhân sẽ được kê 5-6 loại thuốc; 2 chất chống tiểu cầu, một chất chẹn beta, một chất ức chế men khử HMC-coA, một chất ức chế ACE và nếu LVEF <40% một chất đối kháng thụ thể mineralocorticoid (MRA).
Thuốc chống tiểu cầu aspirin sử dụng lâu dài nhưng tác nhân thứ hai như ticagrelor, prasugrel hoặc ít thường hơn là clopidogrel sẽ được tiếp tục trong 3-12 tháng, điều này sẽ phụ thuộc vào các loại thuốc khác và loại stent được sử dụng. Việc sử dụng thuốc này là để giảm huyết khối trong stent, AMI tái phát và tử vong.
ACE-i, ví dụ như ramipril, nên được điều chỉnh theo mức dung nạp và tiếp tục cuộc sống lâu dài trừ khi có tác dụng phụ không thể chữa khỏi. Chức năng thận cần được kiểm tra hàng năm và với mỗi lần thay đổi liều trong vòng 10 ngày.
Thuốc chẹn thụ thể angiotensin là một lựa chọn thay thế có thể chấp nhận được, nhưng không nên sử dụng cùng nhau. Thuốc chẹn beta, ví dụ như Bisoprolol nên được điều chỉnh và kéo dài thời gian sử dụng trừ khi có tác dụng phụ không thể chữa khỏi. Điều này là để giảm nhịp tim và nhu cầu oxy của cơ tim.
Thuốc statin, ví dụ Atorvastatin, được bắt đầu dùng bất kể mức cholesterol và thời gian tiếp tục kéo dài trừ khi có tác dụng phụ không thể chữa khỏi, bệnh cơ hoặc rối loạn chức năng gan. Điều này để ổn định mảng bám mạch vành hiện có và giảm cholesterol LDL.
Đi máy bay
Bệnh nhân có thể đi máy bay sau 10 ngày sau AMI với điều kiện không có biến chứng và không bắt buộc phải kiểm tra tập thể dục để xác định tình trạng thiếu máu cục bộ.
Cảnh báo duy nhất là những bệnh nhân có nguy cơ cao, chẳng hạn như LVEF <40% hoặc đang chờ điều tra thêm, tái thông mạch, hoặc liệu pháp thiết bị, ví dụ như máy khử rung tim nên hỏi ý kiến chuyên gia trước khi bay.
Tắm rửa
Bệnh nhân sau khi can thiệp mạch vành cần giữ vết thương khô ráo. Bác sĩ khuyến cáo bệnh nhân nên sử dụng sữa tắm khô để vệ sinh cơ thể cho đến khi vết thương lành. Trong vòng 1 tuần bệnh nhân không nên ngâm tắm bồn hoặc đi bơi sau khi thủ thuật.
Bệnh nhân nhồi máu cơ tim cần kiểm tra sức khỏe thường xuyên
Huyết áp
Huyết áp dưới 140/90 mmHg là mức chuẩn, tuy nhiên chỉ số có thể cao hơn ở bệnh nhân già yếu có nguy cơ té ngã hoặc thấp hơn ở bệnh nhân tiểu đường, và bệnh nhân có nguy cơ bị các biến chứng của tăng huyết áp.
Cholesterol
Thuốc giảm mỡ máu Statin thường được tiếp tục vô thời hạn sau nhồi máu cơ tim với mục tiêu bao gồm: cholesterol toàn phần dưới 4 mmol / l, lipoprotein tỷ trọng thấp (cholesterol ‘xấu’) dưới 2,0 mmol / l, lipoprotein tỷ trọng cao (cholesterol ‘tốt’) trên 1 mmol / l và không HDL dưới 3 mmol / l.
Sức khỏe tinh thần
Trầm cảm và lo lắng có thể ảnh hưởng từ 20% đến 28% bệnh nhân sau AMI, có thể làm tăng tỷ lệ tử vong. Cần kiểm tra các triệu chứng này ở những bệnh nhân như vậy, ví dụ như sử dụng bảng câu hỏi như PHQ-9 (bảng câu hỏi đánh giá trầm cảm) hoặc GAD-7 (bảng câu hỏi sàng lọc rối loạn lo âu) và sau đó tham khảo nếu thích hợp.
Quản lý căng thẳng thường được bao gồm trong phục hồi chức năng tim nhưng bệnh nhân không được cung cấp CBT (Liệu pháp nhận thức hành vi) thường xuyên.
Cảnh báo nguy hiểm
Nếu bệnh nhân bị tái phát cơn đau ngực dữ dội giống như khi họ nhập viện, thì phải nhập viện khẩn cấp, điều này có thể do tắc nghẽn cấp tính của một mạch vành khác hoặc do huyết khối cấp tính trong stent của cùng một mạch.
Các biến chứng của nhồi máu cơ tim
Nhồi máu cơ tim có thể để lại biến chứng và được xử lý như sau:
- Các biến chứng tiếp cận động mạch như chấn thương thần kinh, nhiễm trùng hoặc giả phình mạch, được đánh giá bằng cách kiểm tra động mạch xuyên tâm bên phải ở cổ tay và đôi khi là động mạch đùi phải ở bẹn.
- Các biến chứng tim mạch như rung nhĩ, bệnh van tim, suy tim và viêm màng ngoài tim, được đánh giá bằng cách lấy tiền sử tập trung cùng với sờ mạch, nghe tim và trường phổi và cuối cùng là điện tâm đồ 12 đạo trình tương ứng.
Kết luận
Bệnh tim mạch là một bệnh phổ biến như chính hậu quả của nó – đó là những cơn nhồi máu cơ tim cấp. Nhưng bệnh nhân chỉ nằm viện trong thời gian ngắn, và do đó phần lớn việc xử lý, chăm sóc sẽ diễn ra tại nhà và cần được chăm sóc đúng chỉ dẫn. Các biến chứng có thể xảy ra nên bệnh nhân cần được y tá chuyên nghiệp chăm sóc.
Yaocare Medic – Hương Dược Trị Liệu